Het fort is alleen te bezoeken tijdens de jaarlijkse Open Monumentendag.
Fort Penserdijk
Over het fort
Van 1883 tot 1945 was Fort Penserdijk (3 hectare) ten zuiden van Brielle een militair verdedigingswerk. Nu is het een rijksmonument. Het fort en de begroeiing op het forteiland vormen een oase van rust voor dieren. Er lopen kleine roofdieren rond als bunzingen en wezels en de begroeiing trekt veel vogels aan. Het fort is een ideale overwinteringsplek voor vleermuizen. Eind 2020 heeft het Zuid-Hollands Landschap het fort gerenoveerd. In de herbouwde ondergrondse remises legden we speciale vleermuishangplekken aan. Zo maakten we het voor vleermuizen nog aantrekkelijker om bij ons te komen overwinteren. Het fort is alleen onder begeleiding te bezoeken.
Geschiedenis
Fort Penserdijk maakte onderdeel uit van de Stelling van de Monding der Maas en het Haringvliet. De stelling bestond uit de vestingsteden Hellevoetsluis en Brielle, met daartussen Fort Penserdijk en Fort Noorddijk en een waterlinie. Met de bouw van Fort Penserdijk werd in 1883 begonnen. Vanuit dit bomvrije gebouw moest de vijand uit het westen op afstand worden gehouden. In de tussentijd kon dan het gebied tussen Hellevoetsluis en Brielle onder water worden gezet. Zo zou het achterliggende land worden beschermd tegen vijandelijke troepen.
Fort Penserdijk bestaat uit een bomvrij wachthuis, waarin onder andere een kruitmagazijn, een bergplaats, een telegraaf en een officiersvertrek waren ondergebracht. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte de Duitse bezetter het fort als verdedigingswerk tegen een mogelijke geallieerde invasie. Uiteindelijk werd de waterlinie slechts één keer gebruikt: in 1944 zetten de Duitsers een aantal polders onder water. Het einde van de Tweede Wereldoorlog betekende voor Fort Penserdijk ook het einde van zijn militaire functie.
Fladderende fortbewoners
Nu heeft in het fort de natuur het voor het zeggen. Kleine watersalamanders en vlinders zoals het roesje verblijven er ’s winters in hoekjes. Het rustige fort is ook erg geschikt als overwinteringsplaats voor vleermuizen. Ze kunnen hier lekker in kieren wegkruipen, de luchtvochtigheid is er constant en het is er altijd ongeveer 13 graden. Na de restauratie van het fort is het voor vleermuizen nóg aantrekkelijker. We hebben de ruimtes leeggemaakt, vleermuishotels geplaatst en de deuren kregen een invliegopening. De nieuwe verblijfplaatsen zijn geschikt gemaakt voor de gewone dwergvleermuis, de grootoorvleermuis, de ruige dwergvleermuis en de watervleermuis.
Ook het forteiland heeft tegenwoordig een hoge natuurwaarde. De haag van meidoorn deed vroeger dienst als prikkeldraad tegen indringers. Nu groeien er tussen de meidoorns planten als vlier en fluitenkruid. Die trekken veel insecten aan. Zij dienen weer als voedsel voor vogels als het winterkoninkje. In de rietkragen broeden rietzangers en kleine karekieten.
Het fort is op dit moment in gebruik bij een scoutinggroep, die hier haar wekelijkse activiteiten houdt.
Praktische informatie
Toegankelijkheid
Parkeren
Op de Peltsersdijk kun je je auto parkeren bij het rustpunt.
Wandelen
Je kunt een stukje over de dijk wandelen om het fort te bekijken.
Publiekslievelingen
Vleermuizen, roerdomp, rietzanger, kleine karekiet, eenden, ganzen en zwanen.
