Topjaar voor purperreiger in de Zouweboezem

Op een onbewolkte windstille ochtend in juni werden er in natuurgebied de Zouweboezem 218 nesten van de purperreiger geteld – een ongekend aantal. Dit maakt het gebied tot een van de belangrijkste broedplaatsen voor purperreigers in Nederland. Zo’n hoog aantal nesten was hier nog nooit eerder waargenomen.

De purperreiger… Wie hem, of haar, één keer heeft gezien, vergeet dat niet snel. Want deze sierlijke reiger is een bescheiden maar o zo mooie verschijning. Roodbruine nek, zwarte strepen en een grijs verenpak: een stuk kleurrijker – en zeldzamer –  dan grote broer de blauwe reiger. En dit jaar dus met veel succes gebroed in natuurgebied de Zouweboezem bij Lexmond. Samen met de nesten van blauwe reiger en lepelaar was de broedkolonie dit voorjaar flink uitgedijd.

Veilige haven

De aantallen vertonen de afgelopen jaren gelukkig een opwaartse lijn, maar de kolonie in de Zouweboezem blijft kwetsbaar. De purperreigers zijn eerder vanuit de rietlanden naar het moerasbos verhuisd, waarschijnlijk omdat roofdieren zoals de vos de kolonie in de drogere rietlanden beter konden bereiken. Broeden in een moerasbos heeft voordelen, vossen klimmen immers niet in bomen, maar geeft ook gevaren. Door stormen kunnen nesten en jonge reigers uit bomen waaien. Maar ook roofdieren zoals de boommarter, kunnen de broedkolonie flink verstoren.

Daarom pleit het Zuid-Hollands Landschap voor verbetering van de natte omstandigheden in het rietmoeras. Op deze manier blijven er voldoende veilige broedmogelijkheden voor deze, in Noordwest Europa, zeer belangrijke broedkolonie van de purperreigers.

3D-model om nesten te tellen

Het lijkt zo eenvoudig, het tellen van de nesten van reigers en lepelaars. Deze grote vogels maken tenslotte grote nesten. Maar niets is minder waar: verstopt in etages boven en onder elkaar is het al enkele jaren niet meer mogelijk om vanaf te grond de nesten te tellen zonder de broedende reigers te verstoren. Purperreigers broeden relatief laat, maar dat geldt niet voor de blauwe reigers en lepelaars, die al eerder nestelen. Daarbij waren de struiken onder de nesten zo dicht geworden dat het een onmogelijke klus was om er doorheen te komen.

Op aangeven van onderzoeker Jan van der Winden, die de kolonie jaarlijks telt, bracht een drone uitkomst. Uitgerust met een nieuwe 3D-softwaretechniek maakte een drone van relatief grote hoogte 3D beelden zodat alle etages in beeld gebracht konden worden. Jan van der Winden interpreteerde de vele beelden, een monsterklus.

Tijdens het vliegen met de drone hielden studenten van HAS Green Academy uit ’s-Hertogenbosch bij hoeveel vogels opvlogen op het moment dat de drone boven de kolonie vloog en op momenten dat de drone daar niet vloog. Ze zagen geen verschil in het aantal opvliegende reigers en lepelaars tijdens de dronesessies en daarbuiten.

Volgend jaar weer?

Inmiddels zijn de purperreigers op de wiek en onderweg naar Afrika om te overwinteren. Of de purperreiger zich volgend jaar ook weer in zulke grote getallen zijn broedkolonie in de Zouweboezem gaat maken, blijft een verrassing. 

Het onderzoek naar de broedkolonie in de Zouweboezem is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Utrecht.