Zonder gezonde oevers geen leven
Zuid-Hollands Landschap luidt noodklok! We roepen inwoners op om het manifest voor gezonde en soortenrijke oevers te ondertekenen.
Stichting Het Zuid-Hollands Landschap vraagt aandacht voor het belang om soortenrijke oevers in onze provincie te redden. Onder de slogan ‘Meer leven langs de waterkant’ roepen we bewoners op om te laten zien dat zij onze oproep voor herstel van biodiverse oevers steunen. Want: zonder gezonde oevers staat onze natuur op het spel. “Onze sloten veranderen in levenloze modderstroken. Dat klinkt misschien ver van je bed, maar het gebeurt hier – bij ons in de buurt. En het raakt ons allemaal.” Ecoloog Rik Vinke.
Van bloemenrand naar kale sloot
Zuid-Holland telt duizenden kilometers sloten en watergangen. Maar de natuurlijke oevers – met bloemen, riet en waterplanten – verdwijnen in rap tempo. Oorzaken zijn onder andere te steile oevers, vervuiling, verkeerd beheer én de opmars van invasieve soorten zoals de Amerikaanse rivierkreeft. Steeds meer sloten zijn levenloze lijnen in ons Zuid-Hollandse landschap. Rechte oevers zonder begroeiing zijn voor invasieve soorten als de rode Amerikaanse rivierkreeft dé ideale woonomgeving. Zij laten geen ruimte voor inheemse planten en dieren waardoor de biodiversiteit verdwijnt. Met deze achteruitgang verdwijnen ook vlinders, libellen, kikkers, vogels en andere dieren die afhankelijk zijn van dit landschap.
“Een gezonde oever werkt als een kraamkamer voor de natuur. Het helpt bij waterzuivering, voorkomt overstromingen én zorgt voor biodiversiteit dichtbij huis. Als we nu niets doen, verliezen we een onmisbare schakel in ons ecosysteem,” aldus ecoloog Rik Vinke.
Waarom nú?
De waterkwaliteit in Zuid-Holland is in de meeste gebieden matig tot slecht. Slechts 22% van de sloten voldoet aan de ecologische normen. Zonder ingrepen verliest onze provincie nog meer soorten, verslechtert het water, en wordt de omgeving kwetsbaarder voor droogte, plagen en klimaatverandering. “De natuur begint aan de waterkant. Als we de oevers teruggeven aan planten en dieren, geven we onze toekomst terug aan de natuur,” aldus ecoloog Rik Vinke.
Feiten op een rij
- Zuid-Holland bestaat voor één zesde uit water
- Slechts 22% van de watergangen heeft gezonde waterkwaliteit
- 90% van de sloten heeft te steile oevers
Iedereen kan helpen
Het Zuid-Hollands Landschap wil samen met waterschappen, gemeenten, boeren en bewoners de balans langs onze oevers herstellen. Via het manifest kunnen inwoners hun stem laten horen. Alle handtekeningen samen geven ons een krachtige onderbouwing om het belang van natuurvriendelijke oevers onder de aandacht te brengen bij de partijen die hierin een sleutelrol spelen.
Achtergrondinformatie
Volgens de Provincie Zuid-Holland bestaat de provincie voor ongeveer één zesde uit water. – Zie Waterbeleid in de provincie Zuid-Holland
Dit percentage komt uit het burgeronderzoek ‘Vang de Watermonsters’. Zie nieuwsbericht Waterkwaliteit in Nederlandse kleine wateren is nog steeds onder de maat. Bij dit onderzoek werden ruim 3.200 kleine wateren in Nederland onderzocht, waarvan slechts 22% een goede waterkwaliteit had. De overige wateren scoorden matig of slecht, vaak door te veel meststoffen, troebel water of een gebrek aan waterplanten en -dieren.
Wetenschappelijke rapportage in het kader van het burgerwetenschappen onderzoek Waterkwaliteit en biodiversiteit uitgevoerd door Natuur & Milieu en het NIOO-KNAW – Zie De toestand van kleine wateren. Burgeronderzoek “Vang de Watermonsters” zorgt voor inzicht in de ecologisch waterkwaliteit.
Natuurvriendelijke oevers
Onderzoek in Flevoland toont aan dat natuurvriendelijke oevers, die breder zijn en ondiepe zones bevatten, de biodiversiteit aanzienlijk verhogen. Het percentage oever- en waterplanten nam met 60% toe, en er was 20% meer waterfauna dan bij traditionele oevers.
Zie – Vereniging Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Water, Land & Dijken – Onderzoek Natuur Vriendelijke Oevers
Dat 90% van de sloten in Zuid-Holland te steile oevers heeft, is niet exact te herleiden. Wel zijn er wel zorgen over de waterkwaliteit in de provincie. De Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland wijst op de chemische belasting van het oppervlaktewater door stoffen zoals microplastics, medicijnresten en lozingen van bedrijven. Deze factoren kunnen bijdragen aan de verslechtering van de waterkwaliteit, wat indirect invloed kan hebben op de oeverstructuur en ecologie van sloten. – Zie Waterkwaliteit
