Een tweedaagse klus in de natuur
In het uiterste oosten van Zuid-Holland, in de gemeente Vijfheerenlanden, en een klein deel in Utrecht, bevindt zich het uitgestrekte werkgebied van de Diefdijkploeg. Van de uiterwaarden van Ameide aan de Lek tot Lexmond aan de noordwestkant. Zuidelijk ligt de grens in de buurt van de Lingedijk, van Arkel tot Leerdam. Een prachtige omgeving. En vrijwilliger Chris Kramer neemt ons graag mee op een klus.
Ze vormen een hecht groepje vrijwilligers van diverse pluimage, volgens Chris. “Sommigen doen dit werk al meer dan 10 jaar, één dag per week.” Elke maandag wachten ze in spanning af welke werkzaamheden hen voor de dinsdag weer te wachten staat. Ze krijgen bericht van coördinator André, die op zijn beurt door boswachter René is geïnformeerd. “En we laten weten, voor zo ver nodig, of we verhinderd zijn.”
De dinsdagochtend tegen half 9, ergens in juli, verzamelt de groep in de werkschuur achter boerderij De Kruithof aan het Wiel van Bassa, trots bezit van het ZHL. Volgens Chris spreekt de groep liever van het Kruithofwiel, aan de Diefdijk op de grens van Holland en Gelre. Hoe het precies zit met de namen, de geschiedenis en de oude verhalen, daar kan de bewoner en hoevepachter van de Kruithof, Wim Scherpenzeel, uren over vertellen.
Allerlei klussen
Het is niet de gewoonte om eerst koffie te drinken, ze gaan meteen de gereedschappen en materialen inladen, rugzakken mee met koffie/thee en lunchpakket, soms aangevuld met banket. En als iedereen er is, vertrekken ze naar de plaats van het karwei.
Het werk van de ploeg bestaat het jaar rond uit allerlei klussen. Gemaaide dijkhellingen en hooilanden afrijven, wilgen knotten, veerasters herstellen, banken en picknicktafels onderhouden, wandelroutes begaanbaar houden, moerasgebied ontdoen van wilgen en elzenopslag, slootkanten takken-vrij maken, oude boomgaarden en een eendenkooi helpen onderhouden.
Geliefde plekken zijn het Zouweboezemgebied, eendenkooi Achthoven en het oude cultuurlandschap langs de Diefdijk, met knotwilgen, grienden, boomgaarden, hooilandjes, moerasjes, poeltjes, akkertjes. Met als topper het gebied rond het Kruithofwiel, waar ook de werkschuur is.
De klus waar het om gaat
In het Diefdijkgebied is een oude pruimenboomgaard. Al jaren wordt deze begraasd door enkele koeien. Maar het gras houdt het niet vol in de strijd met Jakobs kruiskruid, distels en pitrus. De koetjes krijgen niet genoeg meer binnen. Tijd voor actie.
Vooraf worden de planten van het Jakobskruiskruid met wortels en al uit de bodem getrokken. De boswachter maait daarna alles plat. Nou ja alles: een aantal distels blijven staan, het zijn immers waardevolle insectencafés. En ook het Boerenwormkruid blijft gespaard, je weet maar nooit waar dat goed voor is.
Aan de vrijwilligers de taak om het maaisel af te voeren naar het rietland naast de boomgaard. Hier komt alles op twee hopen te liggen, gemengd met dode takken. Deze hopen zijn bedoeld voor de ringslangen om te overwinteren en eieren in te leggen. Hoop geeft leven. Met rijven en hooivorken (en vooral spierkracht) worden de kruiwagens gevuld met het maaisel. Een groot karwei.
Oude gecreosoteerde palen worden apart gehouden. Eén van de vrijwilligers komt met de suggestie om zijn antieke trekker te halen (bouwjaar 1962!), met rek om het maaisel sneller te kunnen afvoeren en het beter op een hoop te krijgen. Omdat deze vrijwilliger tegelijk de buurman is, wordt dit plan direct verwezenlijkt. “Na de koffie met feestelijke boterkoek, gaan we gesmeerd verder. Tijdens de middagpauze zien we nog een ringslang wegkruipen. En ook af en toe een kikker en een pad. Maar verder is het hier heel stil. Als het in 1962 door Rachel Carson geschreven boek Silent Spring. Toen wisten wetenschappers al door onderzoek wat de gevolgen zouden worden voor mens en dier van het gebruik chemische middelen als DDT om ‘schadelijke’ insecten te bestrijden. Nu 60 jaar later dringt het pas door, het wordt steeds stiller in de natuur..
Twee delen
Het is een warme dag, die werkdag in juli. Rond half vier heeft de groep het wel gehad. Ze besluiten terug te gaan naar de werkschuur. Enkelen nemen na werktijd nog een heerlijke duik in het Wiel. Volgende dinsdag gaan ze verder, al is de antieke trekker (bestuurder) dan afwezig. Er wordt besproken om diezelfde week nog een tweede dag te komen om het karwei af te maken. Ze besluiten de donderdag hiervoor te gebruiken. Zo gezegd zo gedaan. Donderdag maken ze het karwei af met zes man.
“Van de winter zullen we nieuwe hoogstam perenbomen planten. We zijn zeer benieuwd wat de vegetatie verder gaat doen, welke soorten volgend jaar de kop opsteken. Na nog wat Opal pruimen geplukt te hebben gaan we bijtijds terug naar de werkschuur. We drinken nog wat bij de hooiberg, terwijl ijsvogels constant zich laten horen en zien. Wat een prachtige plek is dat hier bij het Wiel! Het was weer een mooie dag. Tot volgende week!”
Wil jij ook eens wat delen over jouw groep, de werkzaamheden die jullie uitvoeren of een project waar je trots op bent? Neem contact met ons op! Stuur tekst en beeld via de mail naar vrijwilligers@zhl.nl .
Zelf op pad?
Voor een dagje Vijfheerenlanden is Diefdijk een mooi uitgangspunt! Je wandelt of fietst door een prachtig polderland vol watertjes, bosjes, grienden, boomgaarden en bloemrijke hooilanden en ervaart zo hoe het platteland van Nederland er vroeger uitzag.
